امام محمد باقر (ع)، جمعهی نخستین روز ماه رجب سال پنجاه و هفت هجری در شهر مدینه چشم به جهان گشود. نام او «محمد» و کنیه اش «ابو جعفر»، و «باقر العلوم» یعنی «شکافندهی دانشها» لقب آن گرامی است.
نسب امام محمد باقر (ع) هم از جانب پدر و هم از جانب مادر به پیامبر (ص) و حضرت علی و زهرا (ع) میرسد، زیرا پدر او امام زین العابدین(ع) فرزند امام حسین(ع)، و مادر او بانوی گرامی «ام عبد الله» دختر امام مجتبی (ع) است. [1] پیامبر (ص) به «جابر بن عبد الله انصاری» فرمود: ای جابر! تو زنده میمانی و فرزندم«محمد» را که نامش در تورات «باقر» است در مییابی، بدان هنگام سلام مرا بدو برسان. [2] دانش امام محمد باقر (ع) نیز همانند دیگر امامان از سر چشمهی وحی بود. «جابر بن عبد الله» نزد امام محمد باقر (ع) میآمد و از آنحضرت دانش فرا میگرفت و به آن گرامی مکرر عرض میکرد: ای شکافندهی علوم! گواهی میدهم تو در کودکی از دانشی خدا داد برخورداری. [3]
شخصیت علمی امام محمد باقر (ع) چنان خیره کننده بود که «جابر بن یزید جعفی» به هنگام روایت از آن گرامی میگفت: «وصی اوصیاء و وارث علوم انبیاء محمد بن علی بن الحسین مرا چنین روایت کرد ... » [4] امام محمد باقر (ع)، هفتم ذیحجهی سال 114 هجری در پنجاه و هفت سالگی در زمان ستمگر اموی «هشام بن عبد الملک» مسموم و شهید شد. جسم مطهرش را در بقیع کنار آرامگاه امام مجتبی(ع) و امام سجاد (ع) به خاک سپردند، سلام خدا بر او باد. [5]
پی نوشت ها:
[1]. تواریخ النبی و الآل تستری ص 47.
[2]. امالی شیخ صدوق ص 211 چاپ سنگی .
[3]. علل الشرایع شیخ صدوق ج 1 ص 222 چاپ قم .
[4]. ارشاد شیخ مفید ص 246 چاپ آخوندی.
[5]. کافی ج ا ص 469 و ج 5 ص 117.